Tracking errors bij ETF’s: hoe groot is het probleem?

Wanneer je belegt in ETF’s (Exchange Traded Funds), verwacht je waarschijnlijk dat deze fondsen de index waarop ze gebaseerd zijn zo nauwkeurig mogelijk volgen. Toch lukt dit in de praktijk niet altijd perfect. De afwijking tussen het rendement van de ETF en het rendement van de onderliggende index noemen we de tracking error. Maar hoe groot is dit probleem precies, en moet je als belegger wakker liggen van deze afwijkingen?

Wat is een tracking error precies?

Een tracking error geeft simpelweg aan hoeveel het rendement van een ETF afwijkt van de onderliggende index die het fonds probeert te volgen. Hoe kleiner de tracking error, hoe beter de ETF erin slaagt om zijn doel – het nauwkeurig kopiëren van de index – te bereiken. Omgekeerd betekent een grotere tracking error dat het fonds minder goed presteert ten opzichte van zijn benchmark.

Tracking errors worden meestal uitgedrukt in percentages per jaar. Stel bijvoorbeeld dat een index (zoals de S&P 500) in één jaar 10% stijgt, en jouw ETF behaalt 9,8%. De tracking error bedraagt in dit geval 0,2%. Hoe dichter bij nul, hoe beter.

Waarom ontstaan tracking errors?

Tracking errors ontstaan meestal door verschillende praktische redenen:

• Kosten van de ETF: Elke ETF heeft kosten zoals beheerfees, administratiekosten en transactiekosten. Deze kosten verminderen automatisch het rendement en zorgen zo voor een tracking error ten opzichte van de index.
• Dividendbelasting: Veel ETF’s betalen dividend, maar die dividendbetalingen zijn vaak onderhevig aan belasting, vooral bij internationale ETF’s. Deze belasting kan ervoor zorgen dat het rendement afwijkt van het rendement van de bruto-index.
• Sampling-technieken: Sommige ETF’s gebruiken sampling-technieken in plaats van de volledige index te kopiëren. Dat wil zeggen: ze kopen niet elk aandeel uit de index, maar slechts een selectie. Dit kan leiden tot kleine verschillen in rendement.
• Cashposities: ETF’s houden meestal wat contant geld aan om snel transacties te kunnen doen. Omdat cash meestal minder rendement oplevert dan aandelen, leidt dit soms tot lichte afwijkingen.
• Tijdelijke vertragingen in portefeuille-aanpassingen: Wanneer een index verandert, duurt het even voordat de ETF de veranderingen kan implementeren, wat tijdelijk een tracking error kan veroorzaken.

Hoe groot is de tracking error meestal?

In de praktijk varieert de tracking error sterk, afhankelijk van de ETF en de markt waarin deze belegt:

• ETF’s op grote, bekende indices zoals de S&P 500, MSCI World of Nasdaq-100 hebben meestal een zeer kleine tracking error, vaak minder dan 0,1% per jaar.
• ETF’s die beleggen in minder liquide of exotische markten, zoals opkomende markten of specifieke sectoren, kennen meestal hogere tracking errors. Hier kunnen afwijkingen oplopen tot 0,5% of zelfs meer per jaar.

Over het algemeen is een jaarlijkse tracking error van minder dan 0,2% à 0,3% acceptabel. Een hogere tracking error hoeft niet meteen een reden tot paniek te zijn, maar kan wel een signaal zijn om eens kritisch te kijken of er betere alternatieven bestaan.

Waarom is tracking error belangrijk voor beleggers?

De tracking error bepaalt hoe goed een ETF zijn kerntaak uitvoert: het nauwkeurig volgen van een bepaalde index. Als je bewust kiest voor passieve beleggingen zoals ETF’s, verwacht je natuurlijk ook dat het rendement zo dicht mogelijk bij die index ligt.

Bovendien kan een hoge tracking error, zeker als die consistent is, jouw rendement op lange termijn aanzienlijk drukken. Zelfs kleine verschillen zoals 0,2% per jaar kunnen over meerdere jaren een flinke impact hebben, vooral als je met grotere bedragen belegt.

Hoe controleer je zelf de tracking error van een ETF?

Gelukkig kun je eenvoudig zelf de tracking error controleren. Veel ETF-aanbieders geven deze informatie duidelijk aan op hun websites of in factsheets. Daarnaast kun je het rendement van de ETF vergelijken met dat van de onderliggende index via onafhankelijke financiële websites zoals Morningstar of ETF.com.

Let daarbij vooral op de langere termijn (3 of 5 jaar), omdat kortetermijnverschillen meestal geen goed beeld geven van de structurele tracking error. Consistente afwijkingen over meerdere jaren zijn een duidelijker signaal dat je te maken hebt met een structurele tracking error.

Hoe kun je tracking errors minimaliseren in je portefeuille?

Als je tracking errors zoveel mogelijk wilt vermijden, volg dan deze praktische tips:

• Kies ETF’s met een lage kostenratio (TER): ETF’s met lage kosten presteren meestal beter in het nauwkeurig volgen van hun index.
• Focus op grotere, liquide ETF’s: ETF’s die grote, bekende indices volgen (zoals de S&P 500 of MSCI World) hebben meestal kleinere tracking errors dan niche-ETF’s.
• Controleer de gebruikte techniek: Kies bij voorkeur ETF’s die gebruik maken van ‘full replication’ (alle aandelen kopen) boven sampling-methodes, omdat deze meestal nauwkeuriger presteren.
• Check regelmatig het rendement: Houd je ETF’s regelmatig in de gaten en vergelijk hun rendement structureel met de onderliggende index om te zien of de tracking error niet te groot wordt.

Moet je wakker liggen van tracking errors?

Hoewel tracking errors niet te onderschatten zijn, hoeft het zeker geen reden te zijn voor paniek of obsessief gedrag. Kleine tracking errors (minder dan 0,2% per jaar) zijn vaak onvermijdelijk en meestal geen ernstig probleem. ETF’s blijven doorgaans efficiënter en goedkoper dan veel andere beleggingsfondsen, zelfs met een kleine afwijking.

Pas wanneer tracking errors structureel groter worden (bijvoorbeeld boven 0,5% per jaar), kan het zinvol zijn om eens kritisch te evalueren of er betere alternatieven zijn die je rendement beter beschermen.

Hoe belangrijk is de tracking error écht?

Tracking errors zijn een belangrijk aspect van ETF-beleggen, omdat ze bepalen hoe nauwkeurig jouw fonds daadwerkelijk de gekozen index volgt. Hoewel kleine afwijkingen normaal zijn, kan een structureel hogere tracking error over langere tijd een significant verschil in rendement betekenen.

Toch hoeft een lage tracking error niet per se je enige selectiecriterium te zijn. Andere factoren, zoals kosten, liquiditeit en spreiding, zijn minstens zo belangrijk. Houd tracking errors in het achterhoofd, maar raak niet verlamd door kleine afwijkingen. De meeste kwaliteitsvolle ETF’s presteren vandaag de dag uitstekend, waardoor tracking errors zelden een groot probleem vormen voor een gedisciplineerde belegger.