De totale activa onder beheer (AUM, Assets Under Management): wat zegt dit over een fonds of een tracker?

Een blik op de totale activa onder beheer – of kortweg AUM (Assets Under Management) – vertelt je vaak meer dan je op het eerste gezicht zou denken. Voor wie net begint met beleggen of al een tijdje zijn weg zoekt, kan deze ene maatstaf als een betrouwbaar kompas fungeren. Toch schuilt er achter dat simpele cijfertje een wereld van nuances. Zoals men zegt: “Je moet niet alleen naar de boom kijken, maar het hele bos zien.” Laten we samen eens ontrafelen wat AUM precies inhoudt, en vooral, wat het je écht kan vertellen over een fonds of een tracker.

Wat betekent AUM precies bij een fonds of tracker?

De term Assets Under Management verwijst simpelweg naar de totale marktwaarde van alle beleggingen die door een fonds of een beheerder worden beheerd. Denk aan aandelen, obligaties, vastgoed of zelfs cash. Al deze bezittingen worden opgeteld en uitgedrukt in een bedrag. Dat bedrag verandert voortdurend, zoals eb en vloed op een kustlijn: marktschommelingen, instroom van nieuw kapitaal of uitstroom door beleggers die hun stukken verkopen, hebben allemaal invloed.

Bij een fonds is de AUM een directe indicator van de grootte en soms zelfs van de maturiteit van het fonds. Een tracker, of ETF (Exchange-Traded Fund), geeft eveneens zijn AUM prijs, en vaak wordt een hogere AUM gezien als een teken van vertrouwen. Als belegger krijg je daardoor soms het gevoel dat je in een solide schip stapt dat al wat stormen heeft doorstaan. Zelf kijk ik persoonlijk altijd éérst naar de AUM voordat ik überhaupt verder speur naar andere details. Waarom? Omdat een fonds met amper 5 miljoen euro onder beheer me weinig vertrouwen geeft, tenzij het over een zeer niche en nieuw fonds gaat.

Is een hogere AUM altijd beter?

Hier komen we bij een interessante vraag. Het is verleidelijk om te denken: groter is beter. Meer activa, dus meer stabiliteit, meer middelen, meer schaalvoordelen. En dat klopt vaak ook… tot op zekere hoogte. Een fonds met een AUM van enkele miljarden heeft doorgaans lagere kostenpercentages, simpelweg omdat vaste kosten over meer kapitaal gespreid worden. Bovendien zullen grote institutionele beleggers sneller instappen in fondsen met hoge AUM, wat liquiditeit verhoogt.

Toch is er ook een keerzijde. In sommige markten – denk aan kleine niche-sectoren zoals microcap-aandelen of exotische obligaties – kan een te grote AUM het fonds log en onhandig maken. Zoals een walvis die probeert te manoeuvreren in een ondiepe vijver. In zulke gevallen wordt het steeds moeilijker om voldoende geschikte beleggingen te vinden zonder de marktprijs zelf te beïnvloeden. Daarom geloof ik dat de ideale grootte van een fonds samenhangt met de strategie die het volgt. Een wereldwijde S&P 500 tracker? Laat die maar gerust een AUM van tientallen miljarden hebben. Een fonds dat zich toelegt op obscure Latijns-Amerikaanse groeibedrijven? Dan mag het gerust een pak kleiner zijn.

Wat zegt de evolutie van AUM over de gezondheid van een fonds?

Een statisch getal zegt weinig; de beweging vertelt het echte verhaal. Een stijgende AUM kan een gevolg zijn van sterke prestaties of een toevloed aan nieuwe beleggers. Dat is meestal positief, want het betekent dat beleggers vertrouwen hebben in de beheerders en hun strategie. Ik hou er persoonlijk van om te kijken naar fondsen die gestaag groeien: niet door marketingcampagnes, maar door degelijke prestaties en mond-tot-mondreclame.

Een dalende AUM daarentegen is soms een alarmsignaal. Als veel beleggers tegelijk uitstappen, kan dat wijzen op slechte prestaties, verhoogde kosten of veranderde marktomstandigheden waarin het fonds minder goed rendeert. In extreme gevallen kan een snelle daling van de AUM een fonds zelfs dwingen om posities te liquideren tegen onaantrekkelijke prijzen. Daardoor ontstaat een vicieuze cirkel waarbij de prestaties verder verslechteren en nog meer beleggers hun biezen pakken. Zo heb ik ooit de fout gemaakt om te blijven zitten in een klein fonds dat jaar na jaar geld verloor én beleggers zag vertrekken… de liquidatie was uiteindelijk pijnlijk. Sindsdien ben ik op mijn hoede.

Welke rol speelt AUM bij ETF’s of trackers specifiek?

Bij ETF’s speelt AUM nog een extra belangrijke rol, omdat ze op de beurs verhandeld worden zoals gewone aandelen. Hier zorgt een hoge AUM niet alleen voor stabiliteit, maar ook voor voldoende liquiditeit. Een liquide tracker betekent smallere spreads tussen bied- en laatprijs en dus minder kosten bij aankoop of verkoop. Ik check daarom altijd twee dingen voor ik een ETF koop: de AUM én het gemiddelde dagelijkse handelsvolume. Een ETF met amper enkele miljoenen onder beheer en verwaarloosbaar handelsvolume kan in stressmomenten plots een nachtmerrie worden om te verkopen.

Ook zie je vaak dat ETF-aanbieders fondsen sluiten die onvoldoende AUM halen. Een ruwe richtlijn: alles onder de 100 miljoen euro kan in gevaar komen. Natuurlijk is dit geen keiharde wet; sommige niche ETF’s blijven bestaan met lagere AUM, zeker als ze unieke blootstelling bieden. Maar voor doorsnee beleggingen houd ik zelf altijd die psychologische grens van 100 miljoen euro aan. Een veilige vuistregel die me al menig slapeloze nacht heeft bespaard.

Wanneer moet je AUM vooral kritisch bekijken?

Er zijn situaties waarin je de AUM écht onder de loep moet nemen. Bijvoorbeeld wanneer een fonds of ETF heel snel groeit. Soms lokken beheerders met stuntacties enorme instroom, waarna de oorspronkelijke strategie niet meer uitvoerbaar blijkt. Denk aan een fonds dat belooft enkel in ‘small cap’ aandelen te beleggen, maar plots zoveel geld beheert dat het moet uitwijken naar grotere bedrijven. De oorspronkelijke charme verdwijnt dan als sneeuw voor de zon.

Ook fondsen die een wilde rit meemaken in hun activa door hype – bijvoorbeeld tijdens de Bitcoin-rage of de Tesla-manie – moet je met argusogen bekijken. Ze zijn soms slachtoffer van hun eigen succes en kunnen bij de minste correctie massale uitstroom zien. Zelf bekijk ik altijd of de strategie schaalbaar is. Kan dit fonds écht blijven doen wat het belooft, ook als het AUM verdubbelt of halveert? Dat simpele denkexperiment heeft me al vaak behoed voor impulsieve beslissingen.

Wat is mijn persoonlijke aanpak bij het beoordelen van AUM?

Persoonlijk hanteer ik een eenvoudige maar robuuste checklist. Bij fondsen kijk ik of ze minstens enkele honderden miljoenen euro beheren, tenzij het om nichefondsen gaat. Bij trackers eis ik een minimum van 100 miljoen euro, liefst meer. Ik let ook op de groei: traag en gestaag geeft mij een beter gevoel dan explosieve sprongen. En ik probeer het fonds of de tracker altijd even in perspectief te zetten: past de grootte bij de markt waarin ze actief zijn?

En last but not least: ik neem AUM nooit als het énige criterium. Een fonds kan torenhoge activa hebben en toch matige prestaties neerzetten of torenhoge kosten aanrekenen. Of, erger nog, het kan zo groot zijn geworden dat de oorspronkelijke strategie verwatert. Zoals altijd bij beleggen: één zwaluw maakt de lente niet, maar meerdere zwaluwen samen geven wel een goed beeld. Daarom blijft AUM voor mij een waardevol instrument, maar altijd in combinatie met andere analyses zoals kostenstructuur, prestatiegeschiedenis en de geloofwaardigheid van de beheerder.