Hof verklaart grote meerderheid van Trumps tarieven onwettig: harde klap voor handelsbeleid
Het Amerikaanse hof van beroep heeft eind augustus 2025 een historische uitspraak gedaan die grote gevolgen kan hebben voor zowel de politiek als de economie. Het merendeel van de importtarieven die voormalig president Donald Trump had opgelegd, zijn door de rechters onwettig verklaard. Daarmee komt niet alleen de juridische basis van deze tarieven op losse schroeven te staan, maar dreigt er ook een miljardenstrop voor de Amerikaanse schatkist. De uitspraak, die voorlopig nog tot 14 oktober opgeschort blijft om beroep bij het Hooggerechtshof mogelijk te maken, is een serieuze nederlaag voor Trump en zijn handelsagenda. Voor beleggers en markten werpt dit vonnis nieuwe vragen op over de stabiliteit en voorspelbaarheid van het Amerikaanse handelsbeleid, en over de manier waarop uitvoerende macht en wetgevende macht elkaar in toom houden.
De achtergrond van de tarieven
In april 2025 voerde Trump de zogenaamde “Liberation Day”-tarieven in: een algemene heffing van 10 procent op nagenoeg alle importen, aangevuld met extra hoge tarieven op producten uit onder meer China, Canada en Mexico. Deze maatregelen werden gelegitimeerd via de International Emergency Economic Powers Act (IEEPA), een wet uit 1977 die de president noodbevoegdheden geeft in crisissituaties. Waar de wet bedoeld was voor acute economische of geopolitieke noodsituaties, paste Trump haar toe om handelsbescherming structureel te verankeren. Critici stelden dat dit een fundamentele machtsgreep betekende, aangezien alleen het Congres bevoegd is om belasting- en handelstarieven wettelijk vast te leggen. Reeds in mei 2025 oordeelde een lager hof dat de president zijn boekje te buiten was gegaan, maar het Witte Huis verkreeg tijdelijk uitstel in hoger beroep. Daarmee bleven de tarieven voorlopig van kracht, in afwachting van de definitieve uitspraak.
De uitspraak van het hof van beroep
Op 29 augustus 2025 bevestigde het federale hof van beroep in een 7–4 beslissing dat Trump de grenzen van zijn macht had overschreden. Volgens de rechters geeft de IEEPA de president geen onbeperkte bevoegdheid om handelstarieven op te leggen zonder mandaat van het Congres. De rechtbank wees er bovendien op dat de wet noch de procedures, noch de inhoudelijke waarborgen bevat die nodig zijn om zulke verstrekkende maatregelen te rechtvaardigen. Enkel specifieke sectorale tarieven, zoals die op staal en koper onder andere wetgeving, blijven overeind. Hoewel de uitspraak duidelijk een overwinning betekent voor importeurs en tegenstanders van de tarieven, heeft het hof de ingreep tijdelijk opgeschort tot 14 oktober. Dit geeft de regering de kans om de zaak aan te vechten bij het Hooggerechtshof, waar mogelijk een definitief precedent zal worden geschapen.
Reacties en economische gevolgen
De politieke reacties lieten niet lang op zich wachten. Trump zelf noemde de uitspraak een partijdige beslissing en waarschuwde dat het schrappen van de tarieven een “totaal rampzalig effect” zou hebben op de Amerikaanse economie. Hij riep zijn aanhangers op om het Hooggerechtshof in de strijd te betrekken. Economen zien de uitspraak echter als een bevestiging van de constitutionele scheiding der machten. Importeurs en distributeurs bereiden zich intussen voor op mogelijke claims tot terugbetaling van miljarden dollars aan reeds betaalde invoerrechten. Vooral sectoren die sterk afhankelijk zijn van internationale toeleveringsketens, zoals technologie en consumentengoederen, zouden er wel bij kunnen varen als de tarieven definitief worden geschrapt. Voor de financiële markten betekent dit echter ook onzekerheid: de volatiliteit rond handelsbeleid kan leiden tot schommelingen in aandelenkoersen en valutamarkten, zeker wanneer duidelijk wordt welke richting het Hooggerechtshof zal inslaan.
Wat staat er op het spel?
De kern van dit juridisch conflict gaat veel verder dan louter de tarieven. Het gaat over de fundamentele vraag in hoeverre een president in de Verenigde Staten vrij spel heeft om economische en handelsmaatregelen te nemen zonder instemming van het Congres. Mocht het Hooggerechtshof de uitspraak van het hof van beroep bevestigen, dan zou dit een stevige beperking betekenen van de uitvoerende macht en een herwaardering van de rol van de wetgevende macht in handelspolitiek. Voor de wereldeconomie kan dit het signaal zijn dat de VS terugkeert naar een meer voorspelbare en wettelijk onderbouwde handelsstructuur. Voor beleggers betekent het tegelijk dat er een periode van verhoogde onzekerheid aanbreekt, waarin zowel juridische procedures als politieke retoriek grote invloed hebben op marktsentiment en investeringsbeslissingen. Tegen midden oktober zal blijken of de tarieven hun definitieve doodsvonnis krijgen of dat Trump alsnog via het Hooggerechtshof zijn handelsagenda kan redden.
