Deze economie is waardeloos… Waarom blijven beurzen dan toch stijgen?

Iedereen voelt het: de boodschappen worden duurder, de energierekening weegt door en het nieuws staat vol met berichten over vertraging in de economische groei. Je zou denken dat de aandelenmarkten collectief instorten bij zo’n cocktail van problemen. Maar vreemd genoeg blijft de beurs vrolijk omhoog kruipen. Het lijkt bijna alsof beleggers in een parallel universum leven. Hoe valt dat uit te leggen?

Beurzen kijken vooruit, niet naar vandaag

Een van de belangrijkste redenen waarom aandelen stijgen terwijl de economie zwak aanvoelt, is dat de beurs zelden oog heeft voor het hier en nu. Beleggers kijken vooruit, soms zes maanden of zelfs een jaar. Terwijl de kranten schrijven over tegenvallende cijfers, proberen grote fondsen en particuliere beleggers al te raden hoe de situatie er straks uitziet. Verwachten ze dat de centrale banken de rente verlagen? Denken ze dat de inflatie eindelijk begint te zakken? Dan prijzen ze dat optimisme nu al in. Het is alsof je een voetbalmatch volgt en al juicht nog voor de bal de netten raakt.

Ik merk zelf vaak dat nieuwkomers in beleggen verbaasd zijn: “Maar de economie gaat achteruit, waarom stijgt mijn portefeuille?” Dat komt omdat de beurs meestal anticipeert. Tegen dat de economie statistisch herstelt, is de rally vaak al lang bezig.

Liquiditeit van centrale banken speelt een hoofdrol

Het beleid van centrale banken is bijna de motorolie van de beurs. Als de rente hoog staat, zoals we de laatste jaren zagen, krijgen bedrijven het moeilijker om goedkoop te lenen en daalt doorgaans de waardering van aandelen. Maar zodra er zelfs maar een hint komt dat de rente kan zakken, springen beleggers daar gretig op. Geld zoekt rendement, en obligaties leveren bij lagere rente minder op. Dus vloeit er vanzelf meer kapitaal richting aandelen. Het is alsof de beurs een spons is die elk druppeltje extra liquiditeit opslorpt.

Daar komt bij dat veel grote institutionele partijen, denk aan pensioenfondsen, gigantische sommen geld moeten parkeren. Zelfs al zien ze dat de economie sputtert, ze kunnen het geld moeilijk laten stilzitten. Dan wordt de beurs bijna vanzelf de plaats waar ze hun kapitaal onderbrengen.

Waarom slechte economische cijfers soms goed nieuws zijn

Het klinkt contra-intuïtief, maar vaak interpreteren beleggers zwakke cijfers als een voorbode van steunmaatregelen. Als de werkloosheid stijgt of de groei inzakt, dan wordt de kans groter dat de centrale bank ingrijpt met renteverlagingen of dat overheden met stimuleringspakketten komen. Het resultaat? Aandelen stijgen, niet omdat het economisch goed gaat, maar omdat men rekent op extra zuurstof uit beleidskringen. Het is een beetje zoals een student die blij is dat hij gebuisd is, omdat hij dan zeker weet dat de ouders hem wat extra zakgeld geven om bijles te volgen.

In mijn ervaring zie je dit het sterkst bij technologieaandelen. Die zijn erg gevoelig voor de rente, en springen vaak het hoogst zodra er hoop is op versoepeling, zelfs al staan de reële cijfers er nog belabberd voor.

Bedrijven zijn veerkrachtiger dan de macro-economie

Een ander punt dat vaak over het hoofd gezien wordt: beursgenoteerde bedrijven zijn niet altijd een perfecte spiegel van de volledige economie. Een kleine zelfstandige die het moeilijk heeft, haalt de beurs niet. De grote spelers op de aandelenmarkt hebben vaak internationale activiteiten. Ze lijden minder onder lokale economische problemen en kunnen omzet halen in regio’s die wél groeien. Denk aan multinationals zoals Apple of Nestlé. Ook al draait de Belgische of Duitse economie stroef, die bedrijven boeken nog steeds stevige winsten in Azië of de VS.

Daarbij komt dat bedrijven vaak razendsnel reageren: ze snijden in kosten, schuiven investeringen vooruit of nemen maatregelen die hun winstgevendheid ondersteunen. Dat maakt dat de beurs, ondanks een zwakke algemene economie, toch winstgevende bedrijven beloont met hogere koersen.

Hoe emoties en psychologie de beurs sturen

Naast al die rationele factoren speelt psychologie een enorme rol. Beurzen bewegen niet enkel op cijfers, maar ook op emoties. Hoop, hebzucht en angst duwen koersen vaak harder dan pure logica. Als er veel liquiditeit beschikbaar is en beleggers bang zijn om “de trein te missen” (FOMO), dan duwt dat de beurs verder omhoog. Ik zie dat persoonlijk vaak gebeuren: zelfs vrienden die eerder niets met beleggen hadden, beginnen plots te kopen wanneer ze horen dat “iedereen winst maakt”. Dat soort kuddegedrag versterkt stijgingen, zelfs in een matige economie.

Het omgekeerde geldt trouwens ook: als de sfeer omslaat, kan de beurs veel harder en sneller zakken dan de economie zelf.

Is dit houdbaar of volgt de kater?

De hamvraag is natuurlijk: hoelang kan dit blijven duren? Geschiedenis leert dat de kloof tussen economie en beurs niet oneindig kan groeien. Uiteindelijk moeten bedrijfswinsten de hoge koersen blijven verantwoorden. Als de economie te lang zwak blijft, wordt het moeilijk om dat geloofwaardig te maken. Dan kunnen koersen corrigeren, soms pijnlijk scherp. Maar tegelijk: wie altijd op de crash wacht, mist vaak jaren van rendement. Mijn persoonlijke aanpak is daarom gespreid beleggen en voorzichtig blijven bij euforische markten. Te veel mensen denken dat ze de top en de bodem kunnen timen, maar ik heb al vaak gezien dat zelfs professionals daar grandioos in falen.

Een beurs die stijgt in een zwakke economie is dus niet zo paradoxaal als het lijkt. Het is een mix van vooruitkijken, beleid, liquiditeit, psychologie en de kracht van grote bedrijven. De kunst is vooral om te beseffen dat de beurs haar eigen logica volgt, en zelden die van de krant van vandaag.