Frankrijk: het nieuwe probleemkind van Europa?

Frankrijk wordt steeds vaker gezien als hét land in de eurozone waar de fiscale instabiliteit schaamteloos zichtbaar is — een rol die lange tijd met Italië geassocieerd werd. Terwijl Rome stilaan tekenen van herstel en voorzichtig vertrouwen toont, ontbreekt het in Parijs aan duidelijkheid over financiën, beleid en politieke richting. De rente op Franse staatsobligaties is recentelijk gelijkgetrokken met die van Italië: voor beleggers zijn de risico’s nu in wezen hetzelfde. Frankrijk heeft bovendien te maken met een hoge staatsschuld, stijgende begrotingstekorten, politieke instabiliteit en groeiende protesten tegen bezuinigingen. Kortom: Italië was een tijdlang de posterchild van Europa waar het gaat om begrotingsproblemen — maar nu lijkt Frankrijk die plek te hebben ingenomen.

Vergelijking met Italië: wat is veranderd?

Waar Italië jarenlang de zorgenkind van de eurozone was, lijkt het land stilaan op de weg terug te zijn. Het begrotingstekort daalt, en volgens de Europese Commissie en de ECB zou Italië al in 2025 onder de norm van 3% van het BBP kunnen zakken. Daarmee komt het land mogelijk uit de ‘excessive deficit procedure’, wat het vertrouwen van beleggers versterkt. Frankrijk daarentegen zit in de tegenovergestelde richting: het begrotingstekort ligt ver boven de EU-doelen, en de politieke impasse maakt het bijzonder moeilijk om geloofwaardige hervormingen door te voeren.

Een opvallend symptoom is de rente op staatsleningen. Waar Italië traditioneel veel meer moest betalen om geld te lenen op de markten, zijn de 10-jaarsrentes van beide landen nu gelijkgetrokken. Voor beleggers zijn Frankrijk en Italië dus even risicovol geworden — een verschuiving die een fundamentele verandering illustreert in de perceptie van de markten.

De oorzaken van Frankrijk’s fiscale zorgen

Een eerste factor is de politieke instabiliteit. In Frankrijk moest de regering recent aftreden na een motie van wantrouwen over een pakket van bezuinigingen ter waarde van ongeveer 44 miljard euro. Het land zit vast in een situatie waarin elke poging tot begrotingsdiscipline op hevig maatschappelijk verzet stuit. Protesten, stakingen en politieke fragmentatie maken het bijzonder moeilijk om beleid door te drukken.

Daarnaast hebben de kredietbeoordelaars hun vertrouwen in Frankrijk verder laten zakken. Fitch verlaagde de rating naar A+, het laagste niveau in decennia. Dit heeft niet alleen symbolische waarde, maar ook reële gevolgen: de financieringskosten stijgen, en investeerders worden kritischer. Tegelijkertijd blijft de Franse staatsschuld groeien, zowel in absolute termen als in verhouding tot het BBP. De oplopende rentelasten maken het begrotingsplaatje nog moeilijker houdbaar.

Ook de sociale onrust weegt zwaar. In tegenstelling tot Italië, waar de bevolking zich voorlopig schikt in de noodzakelijke hervormingen, botsen in Frankrijk beleidsmakers en burgers frontaal op elkaar. Bezuinigingen zijn er politiek explosief en belastingen verhogen is geen werkbare optie. Hierdoor blijft Frankrijk in een status quo van uitstel en onzekerheid.

Consequenties en vooruitzichten

Voor beleggers en beleidsmakers in Europa zijn de signalen duidelijk. Frankrijk, traditioneel een stabiele kernstaat van de eurozone, verliest zijn status. De stijgende rente op staatsobligaties en de afgenomen kredietwaardigheid maken het land kwetsbaarder. Waar Italië vroeger als het grootste risico werd gezien, wordt Frankrijk nu als minstens even problematisch beschouwd.

Italië lijkt ondertussen juist te profiteren van deze verschuiving. Het begrotingsbeleid verbetert, de marktperceptie wordt positiever, en kredietbeoordelaars kijken voorzichtig naar een mogelijke opwaardering. De ironie is groot: het voormalige zorgenkind wint aan vertrouwen, terwijl een kernland als Frankrijk terrein verliest.

De vraag is of Frankrijk de koers kan omgooien. Zonder duidelijke hervormingen, begrotingsdiscipline en politieke stabiliteit dreigt de negatieve spiraal verder door te zetten. Voor de Europese Unie is dit een nieuw hoofdpijndossier: de tweede economie van de eurozone wankelt, en dat kan op termijn gevolgen hebben voor de stabiliteit van de hele muntunie.

Bronnen

• Bloomberg – France Is Replacing Italy as Europe’s Poster Child of Fiscal Woe
• Reuters – Italy close to exiting EU’s excess deficit procedure
• Reuters – Why France and Italy’s 10-year borrowing costs match
• Reuters – Fitch downgrades crisis-strained France
• Financial Times – France joins Eurozone’s ‘periphery’ as turmoil deepens